Yerel eşitlik eylem planları (YEEP) kentin/ilçenin toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik standart ve normlara bağlı kalarak yerel yönetimler tarafından hedefler konulması ve onların gerçekleştirilmesine yönelik çalışmaları kapsamaktadır. Yerel Eşitlik Eylem Planı hazırlama noktasına geçmeden yerel eşitlik eylem planının tarihsel arka planına bakmakta fayda vardır.
Yerel eşitlik eylem planları Türkiye’de kaynağını “Kadın Dostu Kentler Birleşmiş Milletler Ortak Programı”ndan almaktadır. “Kadın Dostu Kentler Birleşmiş Milletler Ortak Programı”, yerel yönetimlerin planlama ve programlama süreçlerine toplumsal cinsiyet eşitliği prensibini yerleştirme ve bu sürece paralel olarak yerel yönetimler ile toplumsal cinsiyet eşitliği alanında hak temelli çalışmalar yürüten sivil toplum örgütlerinin güçlendirilmesi ve aralarındaki işbirliği fırsatlarının arttırılması amacıyla 2006 yılında başlatılmıştır. Programın ilk aşaması 2010 yılında tamamlanmış, 2011 yılı Nisan ayında Kadın Dostu Kentler Birleşmiş Milletler Ortak Programının 2. aşaması başlatılmıştır.
Kadın Dostu Kentler Birleşmiş Milletler Ortak Programının Genel Hedefi; Kadın STK’ları, taban örgütleri, ulusal ve yerel düzeydeki devlet kurumları ile yapılacak yerel çalışmalar neticesinde, yerel yönetim planlama süreçlerine cinsiyet eşitliğinin dahil edilmesiyle, kadın dostu kentlerin oluşabileceği bir ortamın geliştirilmesidir.
- Planlama süreçlerine cinsiyet eşitliği faaliyetlerinin dahil edilmesi için yerel yönetimlerin (valilik ve belediyeler) kapasitelerinin artırılması;
- Toplumsal cinsiyet eşitliği alanında faaliyet gösteren kadın STK’larının kapasitesinin geliştirilmesi;
- Yerel kadın STK’ları, taban örgütleri ve yerel yönetimler arasındaki ikili işbirliklerinin güçlendirilmesidir.
Yine kentte toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeten bir başka uluslararası sözleşme Avrupa Yerel Belediyeler ve Bölgeler Konseyi (CEMR) tarafından hazırlanan “Avrupa Yerel Yaşamda Kadın-Erkek Eşitliği Şartı Sözleşmesidir”. Sözleşme temelde 6 maddeden oluşmaktadır. Sözleşme, 1979 tarihli Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi, 1995 tarihli Birleşmiş Milletler Pekin Bildirgesi ve Eylem Platformu, 2000 tarihli Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 23. Özel Oturum İlke Kararları (Pekin + 5), Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı, Aralık 1996 tarihli ve kadınların ve erkeklerin karar alma süreçlerine dengeli katılımları konulu Konsey Tavsiye Kararı ve 1998 tarihli Uluslararası Yerel Yönetimler Birliği “Kadın ve Yerel Yönetimler” Bildirgesi’nden ilham almaktadır. Kadın – Erkek eşitliğinin hayata geçirilebilmesinin üç tamamlayıcı alanda eylem gerektiren- doğrudan eşitsizliklerin tasfiyesi, dolaylı eşitsizliklerin ortadan kaldırılması ve eşitlikçi bir demokrasinin proaktif etkili biçimde geliştirilmesini destekleyecek politik, yasal ve sosyal ortamın oluşturulmasını temel almaktadır. Dolayısıyla son derece kapsayıcı olan bu sözleşmenin temel maddelerinden biri de belediyelerin yerel eşitlik eylem planı hazırlaması ve etkili ve nitelikli şekilde uygulamasını oluşturmaktadır.
Gördüğünüz gibi Yerel Eşitlik Eylem Planları Kadın ve LGBTIQA+ hareketinin temel kazanımlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda Yerel eşitlik eylem planları eşitlikçi bir kent/ilçe için 6 temel hedefte alt hedefler belirler. Bu 6 temel hedef;
- Eğitim
- Sağlık
- İstihdam
- Kentsel Hizmetler,
- Şiddet,
- Katılımdır.